پیشینه استفاده از پرچم در بین قبائل، چه در جنگ و چه در صلح، به روزگار باستان بازمی‌گردد. هزاران سال پیش شکارچیان و جنگجویان نخستین از پرچم استفاده می‌کردند در آن زمان پوست جانوران یا برخی از پردگان را بر چوبی نصب می‌کردند و آن را برای مقاصد جنگ یا صلح مورد استفاده قرار می‌دادند.
با توجه به منابع تاریخی ، تمدن‌های گوناگون، شرق و غرب از آن بهره می‌جسته‌اند هر چند به‌طور دقیق مشخص نیست که نخستین بار استفاده از پرچم توسط چه کسی و در چه زمانی بوده‌است. پرچم، نماد همبستگی لشکر بوده، و یکی از اهداف دشمن برای از بین بردن پرچم‌دار و به زمین انداختن پرچم برای تضعیف روحیه جنگاوری لشکر مقابل بوده است. در بسیاری از جنگ‌ها یکی از منصب‌های مهم، «پرچم‌داری» بوده‌است چون پرچم نشانی از همبستگی در عمل و اتحاد در شعار بوده؛ هر گاه پرچم از دست پرچم‌دار می‌افتاده، نوعی شکست و از هم گسیختگی برای لشکر به‌شمار می‌آمده‌است.
در بین ایرانیان، پرچم به درفش کاویانی نیز شهرت داشته‌است. علت این نام‌گذاری آن بود که در ایران‌زمین خیزشی توسط «کاوه آهنگر» علیه پادشاه زمان خود «ضحّاک» شکل گرفت و او پیش‌بند کار خود را که از چرم سرخ‌رنگی بود، بر بالای چوبی قرار داد و قیام خود را آغاز کرد؛ و پس از آن به «درفش کاویانی» یا پرچم کاوه‌ای‌ها شهرت یافت؛ که بعدها به بسیاری از بهترین جواهرات و سنگ‌های با ارزش مزین شد. در کتاب های تاریخی از درفش کاویانی در جنگ ایران و اعراب یاد شده است.
از نظر منابع اسلامی مشهور است که این وسیله نخستین بار توسط حضرت ابراهیم(ع) برای آزادی قوم لوط از طاغوت زمان خود به کار گرفته شده است. با توجه از منابع تاریخی، استفاده از پرچم به عنوان نماد، در مصر قدیم، سرزمین آشور و نزد یهودیان معمول بوده و در کتاب های مقدس به آن اشاره شده است.
