پرچم ملی
پرچم ملی، پرچمی است که به عنوان نماد یک کشور به کار برده می‌شود. این پرچم توسط حکومت هر کشور اهتزاز در می‌آید، اما توسط شهروندان آن کشور نیز ممکن است استفاده شود. مدارس خصوصی و دولتی، دادگستری‌ها و دیگر مکان‌های دولتی یا عمومی پرچم ملی را به نمایش می‌گذارند. سه نوع پرچم ملی برای اهتزاز در خشکی (پرچم شهروندی، پرچم دولتی و پرچم نظامی) و سه نوع پرچم برای اهتزاز در دریا وجود دارد، هرچند تعدادی از کشورها از یک طرح یکسان برای تعدادی از آن‌ها (و یا برای همه آن‌ها) استفاده می‌کنند.
پرچم شهروندی
پرچم شهروندی یا پرچم مدنی نسخه‌ای از پرچم ملی است که توسط شهروندان غیرنظامی بر فراز ساختمان‌ها، قایق‌ها و کشتی‌های سازمان‌های غیرحکومتی افراشته می‌شود. به‌کارگیری پرچم‌های شهروندی در گذشته رایج‌تر بوده است تا نشان دهد که بناها و کشتی‌ها خالی از نیروهای نظامی است. در برخی کشورها پرچم شهروندی با پرچم دولتی و نظامی یکسان است اما فاقد نشان کشور است از جمله در مورد پرو، اسپانیا و صربستان. در برخی دیگر از کشورها پرچم شهروندی دگرگشتهٔ پرچم نظامی است. در گروهی دیگر از کشورها، پرچم‌های دولتی، شهروندی و نظامی کاملاً یکسان اند. پرچم‌های شهروندی معمولاً طراحی ساده‌تری دارند و نشان‌های پیچیده در آن‌ها وجود ندارد به این منظور که آماده‌سازی آن‌ها برای شهروندان آسان‌تر باشد.
در ایران پیش از انقلاب سال ۵۷، سه پرچم دولتی، پرچم شهروندی (که پرچم ملی خوانده می‌شد) و پرچم نظامی وجود داشت. پس از انقلاب به صورت رسمی از یک پرچم استفاده می‌شود.
پرچم دولتی
گونه‌ای از پرچم ملی است که معمولاً توسط دولت یا سازمان‌های آن استفاده می‌گردد. در بسیاری از کشورها پرچم دولتی و پرچم شهروندی (که توسط عموم مردم افراشته می‌شود) یکسان هستند اما در برخی کشورهای دیگر پرچم دولتی متفاوت بوده و دارای نشان کشوری یا نشانی دیگر است. پرچم‌های دولتی معمولاً طراحی و نشان‌های پیچیده‌تری از پرچم‌های شهروندی (در صورت تفاوت) دارند و ساخت‌ها آن‌ها معمولاً برای شهروندان عادی دشوار بوده است و یا نشان‌ها به صورت دقیق ایجاد نمی‌شده‌اند. از همین‌رو شهروندان می‌توانستند از پرچم‌های شهروندی استفاده کنند که طراحی ساده‌تری دارند و ساخت‌ها آسان‌تر است.
پرچم سه‌رنگ
نوعی پرچم یا بنر است که در طراحی آن از سه نوار رنگی استفاده شده‌است. این طرح در سدهٔ شانزدهم به عنوان نماد جمهوری‌خواهی، آزادی یا انقلاب مطرح شد. نخستین پرچم‌های دارای این طرح در فاصلهٔ میان انقلاب فرانسه و انقلاب‌های ۱۸۴۸ و با هدف نمایش شکل‌گیری یک جمهوری مستقل تصویب شدند و شامل پرچم‌های فرانسه، ایتالیا، مکزیک، رومانی و ایرلند بودند. استثنائاً پرچم ایرلند تا قیام عید پاک در سال ۱۹۱۶ محبوبیت نیافت و در سال ۱۹۱۹ تصویب شد.
نخستین پرچم سه‌رنگ متناظر با جمهوری‌خواهی پرچم نارنجی، سفید و آبی شاهزاده بود که از سال ۱۵۷۹ توسط ویلیام خاموش در جنگ هشتادساله که منجر به استقلال جمهوری هلند از پادشاهی اسپانیا شد، به کار گرفته می‌شد. پرچم سه‌رنگ فرانسه (به رنگ‌های آبی، سفید و قرمز) که در انقلاب فرانسه به تصویب رسید، با این که نخستین پرچم سه‌رنگ نبود، ولی یکی از مشهورترین‌ها محسوب می‌شود.
از سال ۱۷۹۵ جمهوری‌های اقماری فرانسه تشکیل شد و پرچم سه‌رنگ جمهوری‌خواهی به صورت گسترده‌تری در اروپا مورد استفاده قرار گرفت. جمهوری آلب در سال ۱۷۹۶، جمهوری‌های فروآلپ، فروراین و آنکونا در سال ۱۷۹۷ و جمهوری‌های رم و هلوتی در سال ۱۷۹۸ از جملهٔ این جمهوری‌های اقماری بودند. سپس این قالب به سایر کشورهای اروپایی و پس از آن به کشورهای دیگر در سراسر دنیا گسترش یافت. در سراسر سدهٔ نوزدهم پرچم سه‌رنگ سبز، سفید و قرمز نماد جمهوری‌خواهی ماند و پس از انقلاب‌های ۱۸۴۸ به پرچم ملی چند کشور تبدیل شد.
پرچم آلمان (سیاه، قرمز و زرد) در اصل پرچم نیروهای جمهوری‌خواه و ضد پادشاهی فرای کورپس بود که در دههٔ ۱۸۳۰ شکل گرفتند. بعدتر این پرچم مورد استفادهٔ بورژوازی جمهوری‌خواه قرار گرفت. این پرچم یکی از نمادهای مخالفت با تشتت آلمان و حامی وحدت آن بود. نخست به‌کارگیری آن در کنفدراسیون آلمان غیر قانونی بود؛ ولی در مجلس فرانکفورت در سال‌های ۱۸۴۸ و ۱۸۴۹ به عنوان پرچم ملی به تصویب رسید. پرچم بلژیک نیز با همین ترکیب در سال ۱۸۳۱ ایجاد شد. رنگ‌های آن از پرچم مورد استفاده در انقلاب ۱۷۸۹ برابانت گرفته شد. امپراتوری مکزیک پس از استقلال از اسپانیا در سال ۱۸۲۱ پرچم سه‌رنگ را تصویب کرد و نخستین کشور بر جدید بود که از این نماد بهره می‌برد. از سال ۱۸۴۸ به بعد، دولت‌های جمهوری جوان استفاده از طرح سه‌نواری را ادامه دادند، ولی هدفشان بیش از آن که ضدیت با پادشاهی باشد، بیان تمایلات ملی‌گرایانه یا قوم‌گرایانه بود.
کنار هم قرار گرفتن ایدئولوژی سیاسی دولت قومی و پرچم سه‌رنگ در سدهٔ نوزدهم منجر به طراحی پرچم‌های سه‌رنگ تازه‌ای برای بیان تمایلات ملی‌گرایانهٔ خاص در سدهٔ بیستم شد. رنگ‌های پان‌آفریقا (سبز، زرد و قرمز) در دههٔ ۱۹۲۰ برای جنبش پان‌آفریقا انتخاب شد و در دوران استعمارزدایی، رنگ پرچم برخی کشورهای آفریقایی شد. این رنگ‌ها از پرچم امپراتوری اتیوپی گرفته شده‌بود. در سدهٔ بیستم رنگ‌های ایران‌گرایانه برای ملی‌گرایی ایرانی بر اساس پرچم سه‌رنگ قاجاریان در سدهٔ نوزدهم مورد استفاده قرار گرفت. جنبش استقلال‌طلبی هند نیز در سال ۱۹۳۱ پرچم سه‌رنگی را انتخاب کرد که نماد سنتی اتحاد ملی شد و در سال ۱۹۴۷ به عنوان پرچم هند به تصویب رسید.
پرچم دریایی شهروندی
یک پرچم دریایی شهروندی یک پرچم دریایی است که توسط کشتی‌های غیرنظامی برای مشخص کردن ملیت آن‌ها استفاده می‌شود. این پرچم می‌تواند همانند یا متفاوت با پرچم دریایی دولتی و پرچم دریایی جنگی باشد. این پرچم ممکن است پرچم دریایی بازرگانی نیز خوانده شود. برخی از کشورها حتی پرچم‌های خاصی برای قایق‌های بادبانی نیز دارند. بیش‌تر کشورها تنها یک پرچم ملی و پرچم دریایی برای تمام اهداف دارند. در کشورهای دیگر تمایزی میان پرچم‌های زمینی، شهروندی، دولتی، دریایی و نظامی (ناوها) وجود دارد. برای نمونه، در مورد پرچم‌های دریایی بریتانیا به‌طور مشخص، پرچم‌های متفاوتی با رنگ‌های قرمز، آبی و سفید برای استفاده‌های شهروندی، دولتی و نظامی وجود دارد.
پرچم دریایی
یک پرچم دریایی پرچم ملی ای است که روی کشتی‌ها افراشته می‌شود تا ملیت آن را نشان دهد. گونه دیگری از این پرچم هم به نام پرچم دریایی نظامی وجود دارد که روی ناوهای جنگی برافراشته می‌شود (که ممکن است یکسان یا متفاوت با پرچم دریایی شهروندی باشد). در بسیاری از کشورها تمایزی میان این پرچم‌های دریایی شهروندی و نظامی یا پرچم‌های زمینی وجود ندارد اما برخی دیگر کشورها مانند پادشاهی متحده (بریتانیا) از پرچم‌های متفاوتی برای منظورهای گوناگون استفاده می‌شود.
نمونه‌های پرچم‌های دریایی چند کشور
